Nguồn: danviet.vn
Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, Ghana - quốc gia đang nổi lên là thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam trong 9 tháng năm 2025 sau khi Philippines tạm ngừng nhập khẩu gạo đang đối mặt với một cuộc khủng khoảng liên quan đến ngũ cốc, lúa gạo.
Cụ thể, nông dân trồng ngũ cốc tại Ghana đã biểu tình trước cuộc khủng hoảng nghiêm trọng trong ngành ngũ cốc nội địa, với hơn 1 triệu tấn lúa không bán được, trị giá khoảng 5 tỷ cedi Ghana (tương đương 330 triệu USD).
Họ cáo buộc chính phủ không quan tâm nông nghiệp trong nước và để gạo nhập khẩu giá rẻ tràn vào, gây thiệt hại lớn cho người sản xuất nội địa. Nhiều nông dân không thể bán được gạo, trong khi nhiều nhà máy xay xát phải đóng cửa do chi phí vận hành cao, thiếu nguồn tín dụng và việc Cơ quan Dự trữ Lương thực Quốc gia không thu mua lượng thóc dư thừa.
Những người biểu tình ở Ghana yêu cầu: Cấm tạm thời việc nhập khẩu gạo và ngô; áp dụng hạn ngạch nhập khẩu minh bạch; thiết lập giá thu mua hợp lý; cung cấp các khoản vay lãi suất thấp và yêu cầu các cơ quan, tổ chức của chính phủ ưu tiên sử dụng gạo sản xuất trong nước.
Họ cũng muốn chính phủ gỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu đậu tương, nhấn mạnh rằng họ không xin trợ cấp mà mong muốn chính sách công bằng để bảo vệ an ninh lương thực của Ghana.
Cũng tại Hội nghị Gạo Thế giới 2025 ở Campuchia, Hiệp hội Nhập khẩu và Xuất khẩu Ghana (EAG) đã kêu gọi các nhà đầu tư quốc tế thiết lập các nhà máy xay xát gạo tại Ghana nhằm giải quyết lượng lúa dư thừa ngày càng tăng. EAG nhấn mạnh, Ghana có sự ổn định chính trị, tiến bộ trong kiểm soát lạm phát và nền nông nghiệp mạnh, là những yếu tố thu hút nhà đầu tư.
Theo EAG, việc phát triển hệ thống xay xát trong nước sẽ giúp giảm lượng gạo nhập khẩu tốn kém lên đến 37 triệu USD mỗi năm, hạn chế thất thoát sau thu hoạch và tăng thu nhập cho người dân nông thôn.
Đoàn đại biểu Ghana cũng thúc đẩy hợp tác về chuyển giao công nghệ và chế biến gạo bền vững, đồng thời định vị Ghana như một “cửa ngõ chiến lược của châu Phi” đối với các nhà đầu tư nông nghiệp quốc tế.
Hơn 1 triệu tấn lúa thóc sản xuất trong nước trị giá khoảng 5 tỷ cedi vẫn nằm tồn kho vì thiếu người mua và tình trạng gạo nhập khẩu chất lượng thấp nhưng giá rẻ tràn ngập thị trường, buộc nhiều nhà máy phải đóng cửa.
Các hiệp hội nông dân đã kêu gọi chính phủ áp dụng lệnh cấm nhập khẩu trong 6 tháng đối với gạo, ngô và đậu tương để giải phóng lượng hàng tồn và bảo vệ đời sống của người dân.
Họ cảnh báo rằng nếu không có biện pháp can thiệp khẩn cấp, hàng triệu nông dân nhỏ lẻ, phụ nữ kinh doanh và thanh niên có nguy cơ mất thu nhập, trong khi ngành ngũ cốc - chiếm khoảng 20% GDP của Ghana - đang chịu sức ép rất lớn. Chính phủ đã cam kết hành động nhanh chóng để thúc đẩy thu mua ngũ cốc trong nước và ổn định nền kinh tế nông nghiệp.
Từ số liệu của Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho thấy khối lượng xuất khẩu gạo của Việt Nam trong tháng 9/2025 giảm mạnh khi Philippines - thị trường mua gạo lớn nhất của Việt Nam tạm ngưng nhập khẩu.
Trong bối cảnh đó, Ghana trở thành thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam với gần 22% thị phần.
Cụ thể, trong tháng 9/2025, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt khoảng 466.800 tấn, tương đương 232,383 triệu USD. So với cùng kỳ năm 2024, kim ngạch xuất khẩu gạo trong tháng 9 giảm mạnh, cụ thể giảm 43,27% về số lượng và 54,73% về trị giá.
Tính lũy kế đến hết ngày 30/9, tổng lượng gạo xuất khẩu đạt 6,825 triệu tấn, thu về 3,486 tỷ USD, giảm 2,05% về sản lượng và giảm 19,98% về giá trị so với cùng kỳ năm trước.
Do Philippines tạm ngưng nhập khẩu nên trong tháng 9/2025, Ghana trở thành thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam với gần 22% thị phần, tiếp đến là Bờ Biển Ngà và Malaysia với thị phần lần lươt là trên 21% và gần 10%...