RAU QUẢ

Hết thời đi vòng, chanh leo, ớt tươi nhập cuộc chơi hậu kiểm quốc tế

Cập nhật ngày: 26 | 06 | 2025

Hai nghị định thư mới ký với Trung Quốc đặt chanh leo và ớt tươi Việt Nam vào cuộc chơi minh bạch, nơi không chỉ xuất khẩu được mà còn phải vượt qua hậu kiểm.

Chưa đầy 3 năm trước, chanh leo và ớt tươi Việt Nam còn loay hoay tìm đường qua biên giới phía Bắc bằng những chuyến hàng theo hướng dẫn kỹ thuật tạm thời, không có giá trị pháp lý rõ ràng. Hàng có thể đi, nhưng cũng có thể bị ách lại bất cứ lúc nào nếu phía bạn thay đổi cách hiểu hoặc phát sinh lô vi phạm.

Ông Nguyễn Quang Hiếu: 'Hậu kiểm là một phần của thương mại quốc tế'. Ảnh: Bảo Thắng.

Ông Nguyễn Quang Hiếu: "Hậu kiểm là một phần của thương mại quốc tế". Ảnh: Bảo Thắng.

Giờ đây, khi 2 nghị định thư chính thức với Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) đã được ký kết, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật gọi đây là "bước ngoặt", từ tạm thời sang khuôn khổ pháp lý ổn định 5 năm, có cơ chế hậu kiểm, cơ chế khắc phục vi phạm và quyền đi sâu vào thị trường nội địa thay vì chỉ quanh quẩn ở vùng biên.

Tại hội nghị hướng dẫn xuất khẩu chiều 25/6, ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật nhấn mạnh: “Nghị định thư là văn bản cam kết song phương giữa hai bộ ngành, hai quốc gia. Doanh nghiệp Việt từ nay không còn xuất hàng theo kiểu ‘nhắm mắt đưa chân’ nữa, mà phải hiểu rõ luật chơi, kể cả sau khi hàng đã qua cửa khẩu”.

Theo ông Hiếu, một trong những điểm quan trọng nhất của nghị định thư là cơ chế hậu kiểm. Cụ thể, phía Trung Quốc sẽ tổ chức kiểm tra định kỳ các vùng trồng và cơ sở đóng gói đã được cấp mã số. Nếu phát hiện sai phạm sẽ tiến hành điều tra nguyên nhân, yêu cầu khắc phục và chỉ khi nào đáp ứng đầy đủ điều kiện, quyền xuất khẩu mới được khôi phục. Đây là khác biệt căn bản so với trước khi các quy định tạm thời không có cơ chế phục hồi rõ ràng sau vi phạm.

Một điểm tích cực khác là tỷ lệ lấy mẫu kiểm tra đã được quy định cụ thể 2% đối với mỗi lô hàng. Nếu Việt Nam duy trì tốt, sau vài năm có thể được giảm xuống còn 1%, giúp tiết kiệm chi phí và tăng hiệu quả chuỗi cung ứng. Đặc biệt, nghị định thư cũng mở hoàn toàn về tuyến vận chuyển. Trước đây, chanh leo chỉ được phép đi qua 7 cửa khẩu nhưng hiện tại doanh nghiệp có thể xuất bằng đường biển, đường bộ, miễn là phù hợp với chức năng từng cửa khẩu.

Hội nghị diễn ra sôi nổi với sự quan tâm của nhiều địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp. Ảnh: Bảo Thắng.

Hội nghị diễn ra sôi nổi với sự quan tâm của nhiều địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp. Ảnh: Bảo Thắng.

Việc ký kết nghị định thư lần này cũng kéo theo một thay đổi lớn trong cơ chế phối hợp. Ông Hiếu cho biết, nhiệm vụ quản lý mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói giờ đây đã được chuyển trở lại cho Cục Kiểm dịch thực vật sau một thời gian tạm giao cho Cục An toàn thực phẩm (cùng thuộc GACC). “Đây là lý do tại sao đến thời điểm này, Cục mới tổ chức hội nghị hướng dẫn, khi chúng tôi đã chính thức được giao quyền trở lại”, ông nói.

 

Tại hội nghị, các doanh nghiệp đã đặt nhiều vấn đề muốn làm rõ như: Mã số bao giờ được duyệt; phía bạn tiến hành thanh tra, kiểm tra thì ai sẽ chi trả chi phí phát sinh; điều kiện xuất khẩu có bắt buộc cần GAP hay không; xuất khẩu qua cảng biển có bị hạn chế...?

Với câu hỏi về thời gian cấp mã số, đại diện Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho biết quy trình hiện do địa phương kiểm tra trực tiếp, cấp mã, sau đó chuyển danh sách về Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tổng hợp và gửi cho phía Trung Quốc phê duyệt. Tuy nhiên, phía bạn không duyệt ngay mà tổng hợp 3 tháng một lần. Kinh nghiệm cho thấy, các đợt phê duyệt mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói thường rơi vào các tháng 3, 6, 9. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp và HTX cần có kế hoạch chủ động, tránh bị chậm tiến độ đơn hàng do lệch chu kỳ phê duyệt.

Về chi phí kiểm tra đột xuất - một phần không nhỏ trong hậu kiểm, ông Hiếu nêu rõ: “Theo thông lệ quốc tế, nước xuất khẩu phải chi trả. Nếu rơi vào kế hoạch chung, Cục sẽ xin ngân sách nhà nước. Nhưng nếu kiểm tra đột xuất, chúng tôi rất mong sự đồng hành từ doanh nghiệp và hiệp hội”. Đây không chỉ là vấn đề tài chính mà còn là sự chia sẻ trách nhiệm trong việc bảo vệ uy tín quốc gia.

Sản phẩm chanh leo của Việt Nam được đánh giá có chất lượng cao và nhu cầu lớn tại Trung Quốc. Ảnh: BT. 

Sản phẩm chanh leo của Việt Nam được đánh giá có chất lượng cao và nhu cầu lớn tại Trung Quốc. Ảnh: BT. 

Một điểm nhiều doanh nghiệp quan tâm là yêu cầu về tiêu chuẩn GAP. Phía Trung Quốc mong muốn vùng trồng, cơ sở đóng gói đáp ứng GAP hoặc tương đương. Tuy nhiên, Cục đã đàm phán để giữ sự linh hoạt, chỉ cần có bằng chứng sản xuất an toàn, truy xuất được nguồn gốc, đảm bảo các tiêu chí về môi trường, an toàn thực phẩm và phúc lợi xã hội thì vẫn được chấp nhận. Điều quan trọng là minh bạch và có thể chứng minh.

“Không ai bắt ép, nhưng một khi đã bước vào cuộc chơi thì luật là luật”, ông Hiếu nói. Ông cũng cho rằng, 2 nghị định thư không chỉ tạo hành lang pháp lý mà còn thúc đẩy doanh nghiệp và người dân chuyển mình theo hướng sản xuất chuẩn hóa, minh bạch, truy xuất rõ ràng - một cách tiếp cận lâu dài thay vì loay hoay theo từng chuyến hàng.

Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cam kết sẽ đồng hành trong suốt quá trình thực thi nghị định thư, từ cập nhật thông tin, tập huấn cho đến phối hợp khi Trung Quốc tổ chức các đoàn kiểm tra. “Đừng nghĩ hậu kiểm là chuyện xa vời. Đó là một phần của thương mại quốc tế, nơi hàng hóa không chỉ cần qua biên giới mà còn phải giữ được sự tin cậy sau đó”, ông Hiếu kết luận.

Nhiều câu hỏi được gửi về ban tổ chức hội nghị nhưng do thời gian có hạn, Cục Trồng Trọt và Bảo vệ thực vật chỉ chọn lựa giải đáp một số câu hỏi mang tính chất phổ quát. Cục cam kết tiếp tục làm rõ những thắc mắc của người dân, doanh nghiệp, với đầu mối nhận thông tin là Phòng Hợp tác quốc tế.

 

TIN TỨC KHÁC

Xuất khẩu rau quả giảm sâu, đe dọa mục tiêu xuất khẩu 8 tỷ USD của ngành trong năm nay

24-6-2025

Xuất khẩu rau quả của Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức lớn trong năm 2025 khi kim ngạch liên tục suy giảm mạnh, chủ yếu do những rào cản về thuế quan và các vấn đề phức tạp tại thị trường Trung Quốc. Trong 5 tháng đầu năm, giá trị xuất khẩu rau quả giảm gần 18% so với cùng kỳ, đe dọa mục tiêu xuất khẩu 8 tỷ USD của ngành trong năm nay.

Đề xuất ứng dụng AI kiểm soát tồn dư hóa chất trong sầu riêng

11-6-2025

Để gỡ nút thắt tồn dư hóa chất trong sầu riêng, nhiều chuyên gia đề xuất ứng dụng công nghệ trong kiểm soát chất lượng, cảnh báo sớm rủi ro.

Xuất khẩu rau quả vẫn có thể đạt 8 tỷ USD trong năm nay

9-6-2025

Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam (VINAFRUIT) Nguyễn Thanh Bình cho biết, 5 tháng đầu năm nay, kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt hơn 2,1 tỷ USD, giảm 17% so với cùng kỳ năm ngoái; tuy nhiên, ngành vẫn còn nhiều tín hiệu tích cực và nếu kịp thời tháo gỡ những vướng mắc tồn đọng, đặc biệt là liên quan đến sầu riêng thì mục tiêu xuất khẩu cả năm hoàn toàn có thể đạt được.

Lô sầu riêng đông lạnh đầu tiên được xuất khẩu

3-6-2025

Lô sầu riêng đông lạnh đầu tiên của Việt Nam vừa chính thức được xuất khẩu sang Trung Quốc qua cửa khẩu cầu Bắc Luân II, mở ra hướng đi mới cho nông sản Việt.

Xuất khẩu nông sản không còn là "cuộc chơi" giá rẻ

2-6-2025

Hiệp hội Rau quả Việt Nam nhận định, xuất khẩu nông sản giờ đây không còn là "cuộc chơi" của giá rẻ hay thị trường dễ tính.

Thủ tướng chỉ đạo 'nóng' về xuất khẩu sầu riêng, giao công an điều tra việc gian lận

26-5-2025

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà vừa ký Công điện số 71 ngày 23/5 của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu sầu riêng bền vững.

Tổng cục Hải quan Trung Quốc: Tạo thuận lợi tối đa cho nông sản Việt

28-5-2025

Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Trung Quốc, bà Tôn Mai Quân, cam kết áp dụng các biện pháp để tạo thuận lợi tối đa cho nhập khẩu nông sản Việt Nam.

Thêm 829 mã vùng trồng, 131 mã đóng gói sầu riêng được Trung Quốc chấp thuận

22-5-2025

Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) chính thức công nhận thêm 829 mã số vùng trồng và 131 mã số cơ sở đóng gói sầu riêng của Việt Nam.

Xuất khẩu rau quả suy giảm, sầu riêng gặp thách thức lớn

19-5-2025

Tính đến cuối tháng 4/2025, xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt 1,62 tỷ USD, giảm 14% so với cùng kỳ năm ngoái. Đáng lưu ý, giá trị xuất khẩu sầu riêng chỉ đạt 130 triệu USD, thấp hơn rất nhiều so với mức 500 triệu USD của cùng kỳ năm trước…

Australia chính thức "bật đèn xanh" cho bưởi Việt Nam

12-5-2025

Sau quá trình đánh giá rủi ro nghiêm ngặt, Australia đã chính thức công nhận an toàn sinh học cho quả bưởi Việt Nam. Đây là cánh cửa mới giúp nông sản Việt tiến sâu vào thị trường quốc tế đầy tiềm năng này.

Bắc Giang đẩy mạnh xúc tiến tiêu thụ vải thiều và các nông sản chủ lực

5-5-2025

Tỉnh Bắc Giang đang đẩy mạnh xúc tiến tiêu thụ vải thiều năm 2025 ở thị trường trong và ngoài nước gắn với quảng bá, giới thiệu các sản phẩm chủ lực, đặc trưng và tiềm năng của tỉnh.

Ngành hàng sầu riêng Thái Lan lao đao

24-4-2025

Xuất khẩu sang Trung Quốc gặp rào cản kỹ thuật, chi phí kiểm định tăng cao khiến sầu riêng Thái Lan khó tiêu thụ, nhiều nhà vườn gồng mình gánh lỗ.