Theo thuonggiaonline
Trong bối cảnh thương mại toàn cầu chao đảo bởi những biến động địa–chính trị và chính sách thuế quan, ngành cà phê Việt Nam lại nổi lên như một điểm sáng hiếm hoi. Năm 2025, xuất khẩu cà phê của Việt Nam được dự báo sẽ lập kỷ lục mới, vừa nhờ hưởng lợi từ khoảng trống nguồn cung, vừa nhờ nhu cầu tăng mạnh tại các thị trường châu Á. Thành công này còn phản ánh khả năng thích ứng của doanh nghiệp Việt và sự dịch chuyển quan trọng trong bản đồ cung ứng cà phê toàn cầu.
XUẤT KHẨU CÀ PHÊ DỰ BÁO ĐẠT 8 TỶ USD NĂM 2025
Năm 2025 đánh dấu một bước ngoặt đặc biệt với ngành cà phê Việt Nam: doanh thu xuất khẩu đạt kỷ lục, khẳng định vị thế ngày càng vững chắc của Việt Nam trong bản đồ cà phê toàn cầu. Sự bứt phá này không phải ngẫu nhiên, mà xuất phát từ hai động lực lớn.
Thứ nhất, quyết định áp thuế nhập khẩu lên tới 50% đối với cà phê Brazil của Hoa Kỳ (có hiệu lực từ ngày 6/8/2025) đã làm thay đổi cục diện thương mại quốc tế. Brazil vốn là nhà cung cấp lớn nhất cho thị trường Mỹ, nhưng sau cú sốc thuế quan này, khối lượng cà phê Brazil vào Mỹ sụt mạnh, tạo ra khoảng trống đáng kể trong chuỗi cung ứng. Các nhà nhập khẩu và rang xay buộc phải tìm kiếm nguồn thay thế, và Việt Nam nổi lên như một lựa chọn khả dĩ nhờ sản lượng dồi dào, giá cạnh tranh và vị thế là nước xuất khẩu Robusta lớn nhất thế giới.
Thứ hai, nhu cầu từ châu Á gia tăng rõ rệt, đặc biệt tại Trung Quốc, Hàn Quốc và một số thị trường lân cận. Tại Trung Quốc, lượng cà phê Việt Nam nhập khẩu tăng cả về khối lượng lẫn giá trị, giúp thị phần của Việt Nam tại thị trường này mở rộng mạnh mẽ chỉ trong vòng hai năm gần đây. Xu hướng tiêu dùng cà phê ngày càng phổ biến tại châu Á, cùng với việc các doanh nghiệp bản địa đẩy mạnh chế biến sâu, đang mở ra không gian tăng trưởng bền vững hơn cho cà phê Việt Nam.
Phân tích từ số liệu hải quan Việt Nam, trong 7 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 1,1 triệu tấn, thu gần 6 tỷ USD, vượt tổng kim ngạch của cả năm 2024 và tăng hơn 65% so với cùng kỳ. Theo các doanh nghiệp, kim ngạch vượt kỷ lục do nhiều hợp đồng ký từ khi giá cà phê thế giới ở mức cao lịch sử cuối năm.
Nếu tính theo niên vụ 2024/25, chỉ trong 10 tháng (từ tháng 10/2024 đến tháng 7/2025), Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 1,35 triệu tấn, đạt 7,5 tỷ USD, lần đầu tiên vượt mốc 7 tỷ USD và được kỳ vọng có thể chạm 8 tỷ USD khi kết thúc niên vụ.
Những con số này không chỉ phản ánh sức bật của ngành cà phê Việt Nam trước tác động địa–chính trị, mà còn cho thấy tiềm năng mở rộng thị trường châu Á, nơi nhu cầu đang tăng trưởng nhanh. Đây vừa là cơ hội vàng để khẳng định thương hiệu cà phê Việt Nam, vừa là thách thức lớn đòi hỏi ngành phải nâng cấp chất lượng, truy xuất nguồn gốc và phát triển chế biến sâu nhằm duy trì lợi thế trong dài hạn.
Bên cạnh tác động từ chính sách thuế, yếu tố giá cũng góp phần quan trọng vào thành tích xuất khẩu kỷ lục của cà phê Việt Nam năm 2025. Giá cả hai chủng loại chính trên thị trường quốc tế Arabica và Robusta đều tăng mạnh, kéo theo giá xuất khẩu bình quân của Việt Nam lên mức cao chưa từng có, dao động khoảng 5.600 – 5.700 USD/tấn trong nửa đầu năm.
Thực tế, dù khối lượng xuất khẩu có thời điểm sụt giảm do nông dân găm hàng chờ giá cao hơn, tổng giá trị xuất khẩu vẫn cải thiện nhờ cơ chế bù đắp từ giá. Nhiều doanh nghiệp cho biết chỉ cần giảm nhẹ sản lượng giao hàng nhưng giá trị hợp đồng vẫn tăng so với cùng kỳ năm trước. Điều này cho thấy cơ chế tăng giá đã trực tiếp nâng doanh thu cho ngành, tạo “lá chắn” trước biến động sản lượng.
Theo ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao, niên vụ 2024 - 2025 có giá cà phê xuất khẩu cao nhất từ trước tới nay. Châu Âu vẫn là thị trường xuất khẩu cà phê lớn nhất, đạt 670.000 tấn, kim ngạch đạt 3,6 tỷ USD; châu Mỹ chiếm khoảng 4,7%; châu Á chiếm khoảng 20,7%.
Cũng theo ông Nguyễn Nam Hải, trong bối cảnh các thị trường xuất khẩu tăng cường rào cản thương mại, thuế quan đặt ra nhiều thách thức cho ngành cà phê, nhưng đây cũng là cơ hội cho các doanh nghiệp chủ động, linh hoạt trong kế hoạch sản xuất, kinh doanh và tranh thủ mọi cơ hội trên thị trường để đẩy mạnh xuất khẩu.
HỆ QUẢ VỚI CHUỖI GIÁ TRỊ CÀ PHÊ VIỆT NAM
Nhờ giá bán thuận lợi, sản lượng ổn định và uy tín ngày càng vững chắc trên thị trường quốc tế, xuất khẩu cà phê Việt Nam dự kiến đạt gần 8 tỷ USD, mức cao nhất từ trước đến nay.
Kết quả xuất khẩu khả quan này không chỉ giúp ngành cà phê có thêm nguồn lực tài chính, mà còn tạo động lực để các doanh nghiệp tái đầu tư, mở rộng sản xuất và nâng cấp hệ thống chế biến. Giá tăng và nhu cầu đa dạng từ thị trường đang khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam đẩy mạnh chế biến sâu như rang xay, cà phê hòa tan, sản phẩm có thương hiệu. Đây là cơ hội để chuyển dịch từ xuất khẩu nguyên liệu thô sang xuất khẩu sản phẩm có giá trị gia tăng, góp phần cải thiện hình ảnh “quốc gia sản xuất nguyên liệu” thành “quốc gia cung ứng sản phẩm cà phê chất lượng cao”.
Nhìn nhận việc Mỹ áp thuế cao đối với Brazil đã mở ra khoảng trống tại thị trường tiêu thụ cà phê lớn nhất thế giới. Trong ngắn hạn, Việt Nam có điều kiện mở rộng các lô hàng Robusta chế biến, hoặc cung ứng Robusta phối trộn với Arabica, nhằm đáp ứng nhu cầu thay thế. Đây vừa là cơ hội doanh thu, vừa là bước khởi đầu để Việt Nam định vị tốt hơn tại một thị trường vốn lâu nay do Brazil thống lĩnh.
Nếu chính sách thuế của Mỹ thay đổi ví dụ giảm hoặc gỡ bỏ thuế với Brazil cán cân thương mại có thể đảo chiều, khiến các hợp đồng mở rộng của Việt Nam bị thu hẹp nhanh chóng.
Trong khi đó, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao nhận định, cà phê nhân của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc chưa cao. Mới đây, Trung Quốc đã cấp phép cho 183 doanh nghiệp cà phê của Brazil được xuất khẩu vào thị trường này. Các doanh nghiệp sản xuất cà phê cũng đang mở rộng thị trường Trung Quốc bởi đây là thị trường tiềm năng. Điều này cho thấy các doanh nghiệp Việt Nam cần sớm đẩy mạnh tiếp cận thị trường Trung Quốc.
Do đó, việc phụ thuộc quá lớn vào lợi thế tạm thời từ thuế quan chứa đựng nhiều rủi ro, buộc doanh nghiệp vẫn phải tích cực mở rộng sang các thị trường khác đầy tiềm năng. Các doanh nghiệp cần chủ động tiếp cận thị trường mới và tăng cường xuất khẩu sang Trung Quốc, Đông Nam Á, đồng thời duy trì sự hiện diện tại EU và Mỹ. Chiến lược này sẽ giúp giảm thiểu rủi ro khi một thị trường đơn lẻ thay đổi chính sách hoặc nhu cầu.
Ông Nông Đức Lai, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Trung Quốc cho hay, các hiệp hội ngành hàng, địa phương Việt Nam cần chú trọng và không ngừng nâng cao chất lượng hàng hóa, cần tìm hiểu nắm rõ và tuân thủ quy định của nước nhập khẩu về tiêu chuẩn chất lượng, bao bì đóng gói, truy xuất nguồn gốc.
Nhìn ở góc độ khác, dù giá cao, nhiều nông hộ lại có tâm lý găm hàng, chờ đợi mức giá hấp dẫn hơn. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu hàng giao ngay, gây áp lực vốn lưu động cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Các công ty phải ứng vốn lớn để thu mua, làm tăng chi phí tài chính và rủi ro thanh khoản. Do đó, cần có các gói tín dụng ưu đãi ngắn hạn cho doanh nghiệp xuất khẩu cà phê. Hiệp hội Cà phê Ca cao từng đề xuất miễn thuế VAT đối với cà phê nhân xanh; nếu được thông qua, đây sẽ là hỗ trợ thiết thực giúp doanh nghiệp có thêm nguồn lực.
Hà Linh