CÀ PHÊ

Ngành cà phê thoát lối mòn nhờ hành động có trách nhiệm

Cập nhật ngày: 18 | 06 | 2025

Sau 5 năm triển khai, sáng kiến CAI giúp người trồng cà phê thay đổi thói quen canh tác, hướng đến nông nghiệp trách nhiệm, đáp ứng chuẩn xuất khẩu toàn cầu.

Theo nongnghiepmoitruong.vn

Là người đã gắn bó hơn 20 năm với cây cà phê, ông Nguyễn Văn Lực ở xã Nậm Nung (Đắk Nông) đang chứng kiến sự đổi thay sâu sắc trên vườn cà phê của mình.

Theo ông Lực, trước năm 2022, việc canh tác cà phê của ông cũng như hều hết người dân là phun thuốc sạch cỏ, bón phân nhiều đợt, chạy theo sản lượng. Song càng làm, đất càng chai, cây yếu, năng suất không khá lên, lợi nhuận ngày càng thấp. Bước ngoặt chỉ đến khi ông được mời tham gia lớp tập huấn về quản lý cỏ thân thiện với môi trường nằm trong chuỗi hoạt động của "Sáng kiến hành động tập thể sử dụng vật tư nông nghiệp có trách nhiệm trong ngành cà phê" (gọi tắt là sáng kiến CAI) do Diễn đàn cà phê toàn cầu (GCP) khởi xướng.

Ông Nguyễn Văn Lực chăm sóc vườn cà phê của gia đình. Ảnh: GCP.

Ông Nguyễn Văn Lực chăm sóc vườn cà phê của gia đình. Ảnh: GCP.

“Lúc đầu tôi nghĩ họ lý thuyết suông. Nhưng sau vài vụ thử, tôi thay đổi hoàn toàn. Cỏ giữ lại giúp giữ ẩm đất, giun sống lại, đỡ tưới nước, phân cũng giảm nhiều, cây khỏe hơn, năng suất từ 4 lên 6 tấn, chi phí phân bón giảm gần 40%”, ông Lưc Lực chia sẻ.

Câu chuyện của ông Lực không phải cá biệt. Trong 5 năm triển khai từ 2020 - 2025 tại 5 tỉnh Tây Nguyên, sáng kiến đã đồng hành với hàng ngàn nông dân, chuyển hóa những thói quen canh tác cũ sang mô hình nông nghiệp có trách nhiệm, đồng thời mở ra con đường đưa cà phê Việt Nam tiệm cận các chuẩn mực toàn cầu.

Tại lễ tổng kết sáng kiến hành động tập thể sử dụng vật tư nông nghiệp có trách nhiệm trong ngành cà phê Việt Nam vừa diễn ra tại TP.HCM, ông Nguyễn Quý Dương - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật nhấn mạnh, sáng kiến CAI ra đời khi ngành cà phê đang đối mặt với thách thức về chất lượng và nguy cơ bị loại khỏi các thị trường lớn do tồn dư thuốc bảo vệ thực vật.

Ông Nguyễn Quý Dương - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phát biểu tại chương trình. Ảnh: Hà Duyên

Ông Nguyễn Quý Dương - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phát biểu tại chương trình. Ảnh: Hà Duyên

 

Theo ông Dương, sau 5 năm, sáng kiến đã chứng minh rằng thay đổi tư duy là nền tảng để phát triển bền vững. Một trong những thành tựu quan trọng nhất là việc giảm thiểu rõ rệt dư lượng glyphosate - hoạt chất bị kiểm soát gắt gao tại EU. Tỷ lệ cà phê có dư lượng glyphosate đã giảm từ 56% (2020) xuống chỉ còn 1,2% vào năm 2023, giúp Việt Nam đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu nghiêm ngặt.

Không chỉ dừng ở góc độ kỹ thuật, sáng kiến còn tạo ra mạng lưới kết nối giữa doanh nghiệp, nông dân, các cơ quan quản lý và tổ chức quốc tế – nền tảng cho mô hình hợp tác công – tư hiệu quả. “Chúng tôi ghi nhận tác động lan tỏa của dự án không chỉ trong vùng thí điểm mà còn mở rộng đến các địa phương khác thông qua tập huấn, truyền thông và mạng lưới kỹ thuật viên địa phương. Đây là bước đầu để nhân rộng sản xuất xanh và tuần hoàn”, ông Dương nói.

Các đại biểu cùng thảo luận về những giải pháp để thúc đẩy sản xuất bền vững trong ngành cà phê. Ảnh: Hà Duyên.

Các đại biểu cùng thảo luận về những giải pháp để thúc đẩy sản xuất bền vững trong ngành cà phê. Ảnh: Hà Duyên.

Ở góc nhìn tổng thể, TS Lê Quốc Doanh, nguyên Thứ trưởng Bộ NN-PTNT đánh giá cao những kết quả mà sáng kiến của GCP đạt được, đồng thời coi đây là bước đi quan trọng trong hành trình tái cấu trúc ngành cà phê. “Cà phê Việt Nam đã đi một chặng đường dài, từ vài chục nghìn ha thời trước giải phóng đến hơn 700.000 ha những năm gần đây, với kim ngạch xuất khẩu đạt gần 4,8 tỷ USD trong 5 tháng đầu năm 2025. Nhưng để giữ vững và nâng cao vị thế, chúng ta phải chuyển từ sản xuất chạy theo sản lượng sang sản xuất có trách nhiệm,” TS Lê Quốc Doanh nói.

Ông Doanh nhấn mạnh sản xuất bền vững không chỉ là câu chuyện của từng vườn cây, mà là cả chuỗi giá trị từ vật tư đầu vào, canh tác, chế biến đến truy xuất nguồn gốc. “Chúng ta không thể tiếp tục sản xuất kiểu mạnh ai nấy làm, sử dụng thuốc bừa bãi, phân bón thiếu kiểm soát. Đó là lối mòn không đưa đến bền vững”, TS Lê Quốc Doanh nhấn mạnh.

Theo ông Doanh, sự kết hợp giữa nông dân, doanh nghiệp, nhà khoa học và chính quyền là công thức then chốt để tạo ra thay đổi. Ông dẫn chứng từ các chương trình tái canh trước đây, cho thấy khi có gói kỹ thuật minh bạch, đơn giản và dễ áp dụng, nông dân sẽ thay đổi. Và điều đó đang được minh chứng rõ nét qua kết quả của sáng kiến GCP.

"Nếu tiếp tục duy trì tinh thần hợp tác và trách nhiệm như hiện nay, cà phê Việt Nam không chỉ giữ được vị thế xuất khẩu hàng đầu mà còn có thể vươn lên dẫn đầu thế giới về chất lượng và sự bền vững", TS Lê Quốc Doanh bày tỏ.

Hà Duyên

TIN TỨC KHÁC

EU và Mỹ tăng mua mạnh, xuất khẩu cà phê Việt Nam lập kỷ lục mới

19-6-2025

Xuất khẩu cà phê Việt Nam đạt kỷ lục 4,7 tỷ USD trong 5 tháng đầu năm, với mức tăng mạnh tại các thị trường chủ lực như EU và Mỹ. Tuy nhiên, rủi ro từ thuế quan của Mỹ và xu hướng giảm giá cà phê đang đặt ra không ít thách thức.

5 tháng xuất khẩu cà phê đạt 4,2 tỷ USD

27-5-2025

Theo số liệu từ Cục Hải quan, tính đến giữa tháng 5/2025, Việt Nam xuất khẩu gần 740.000 tấn cà phê với kim ngạch đạt 4,2 tỷ USD.

Giá cà phê tăng cao, kim ngạch xuất khẩu lập đỉnh

15-5-2025

Giá cà phê tăng gần 68% giúp kim ngạch xuất khẩu 4 tháng đầu năm 2025 đạt gần 3,8 tỷ USD mức cao nhất từ trước đến nay, dù sản lượng giảm gần 10%.

Chất lượng tốt, cà phê Robusta Việt Nam được nhiều thị trường ưa chuộng

9-5-2025

4 tháng năm 2024, giá cà phê xuất khẩu tăng 67,5% kéo xuất khẩu cà phê tăng 51,1%. Cà phê Robusta Việt Nam ngày càng được thị trường thế giới ưa chuộng.

Hạt ‘tỷ đô’ của Việt Nam bị Lào vượt mặt, thành nhà cung cấp số 1 cho Thái Lan

29-4-2025

Từ vị trí số 1, cà phê - hạt 'tỷ đô' của Việt Nam bất ngờ bị Lào vượt mặt, thành nhà cung cấp lớn nhất cho thị trường Thái Lan.

Cà phê dậy sóng tại thủ phủ trà Trung Quốc

29-4-2025

Từng nổi danh với nghệ thuật trà đạo hàng nghìn năm, Trung Quốc đang chứng kiến làn sóng bùng nổ của cà phê, đặc biệt tại vùng đất Phổ Nhĩ, Vân Nam - cái nôi của trà lên men trứ danh,

Khai mạc vòng loại cuộc thi Cà phê đặc sản Việt Nam 2025

20-4-2025

Sáng 20/4, tại TP. Buôn Ma Thuột đã diễn ra Lễ khai mạc vòng loại cuộc thi Cà phê đặc sản Việt Nam 2025 - Vietnam Amazing Cup 2025 do Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột tổ chức.

Giá cà phê phục hồi mạnh kể từ sau quyết định hoãn thuế của Mỹ

16-4-2025

Thị trường cà phê đã có chuỗi 5 phiên tăng giá liên tiếp kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 9/4 tuyên bố tạm hoãn áp thuế đối ứng. Trong quý I, xuất khẩu cà phê của Việt Nam đã mang về 2,8 tỷ USD, trong đó Mỹ đứng thứ hai về thị trường tiêu thụ.

Sản xuất cà phê sạch, bền vững

15-4-2025

Dự án thúc đẩy sản xuất cà phê bền vững, tập trung quản lý chất thải, nâng cao nhận thức nông dân sau gần 2 năm triển khai đã đạt nhiều kết quả tích cực.

Cà phê Việt có thể mất lợi thế so với Brazil trên thị trường Mỹ

14-4-2025

Các nhà xuất khẩu cà phê Brazil coi mức thuế đối ứng mới công bố của Tổng thống Donald Trump là cơ hội để tăng xuất khẩu cà phê robusta sang Mỹ khi các đối thủ khác, nhất là Việt Nam và Indonesia, bị áp mức thuế cao hơn

Xuất khẩu cà phê hướng tới kỷ lục 8 – 10 tỷ USD

8-4-2025

Cà phê Robusta của Việt Nam đang trên đà tăng giá mạnh, chỉ trong ba tháng đầu năm 2025, giá cà phê xuất khẩu bình quân đã vọt lên hơn 5.600 USD/tấn, tăng 73% so với cùng kỳ năm 2024…

Tháng 3 bùng nổ - Doanh nghiệp Việt thu về 1,16 tỷ USD nhờ giá cà phê tăng vọt

4-4-2025

(VNF) - Giá tăng cà phê cao "chót vót" giúp doanh nghiệp Việt thu về ngay 1,16 tỷ USD trong tháng 3. Đây là con số cao kỷ lục mà ngành hàng này ghi nhận.