Trong niềm hân hoan trên khuôn mặt của các thành viên trong đội, nhiều người muốn tiếp cận để tìm hiểu làm sao các thành viên trẻ lại có kiến thức khá sâu về nhiều nhóm kỹ thuật canh tác cà phê để có năng suất cao, chất lượng tốt, thân thiện với môi trường…
Để tìm lời giải, một nhóm cán bộ khoa học xuất phát từ TP.Buôn Ma Thuột trực chỉ về phía huyện Krông Pak để đến tận vườn cà phê của các thành viên trong đội thắng cuộc. Hai chị H’Rô Da Ayun và Nguyễn Thị Thanh Thảo đã đón chúng tôi tại ngã rẽ vào xã Eakenh, nơi các chị đang sinh sống và canh tác cà phê để có kiến thức góp phần đoạt chức vô địch của toàn đội.
Nhà chị H’Rô Da Ayun tại buôn Eadun có gia cảnh khá đơn chiếc. Chồng chị đang trong quân ngũ đóng tại tỉnh Đăk Nông, xa nhà, không có điều kiện tham gia sản xuất cà phê. Chị có 2 con nhỏ, phải nhờ mẹ đẻ giúp đỡ, còn chị đang phải theo học hàm thụ chính trị, vừa sinh hoạt đoàn thể ở địa phương, nên cũng thường vắng nhà. Chị có 7.000m2 cà phê vối do gia đình phân chia cho. Nương cà phê được trồng từ 1988, bằng giống thực sinh, nay đã quá già cỗi, cành lá lưa thưa nên số chùm quả thưa. Chị gọi là “cà phê dây”.
Lúc chưa đến thăm vườn, nghe chị kể nhiều thành viên tưởng là chị có giống cà phê mới, háo hức đến để xem. Hóa ra do cành ít mà dài ngoằn ngoèo giống như dây dợ của cây hoa giấy vậy.
Chị Ro Da bảo từ ngày tiếp cận với KHKT, chị biết cà phê của mình không thể có năng suất cao nếu không tái canh. Nhưng do thiếu vốn, nên chị đã áp dụng kỹ thuật trồng xen cây ăn quả như sầu riêng hay bơ vào vườn. Công việc cũng mới chỉ bắt đầu. Nếu phá đi trồng lại cần phải có hàng trăm triệu. Nhưng vay vốn lại phải có thế chấp, mà nguồn vốn cũng chẳng được bao nhiêu. Nên chị quyết định áp dụng kỹ thuật tự ghép lấy, thực hiện trên diện tích 3 sào. Cành ghép là giống mua về tự trồng và chăm sóc để lấy mắt ghép.
Hiện chị đã có 3 sào cà phê tự tay ghép. Đến năm thứ 3, cà phê ghép cho năng suất được 600kg nhân bằng 6 sào cà phê chưa được ghép trước đó dù chăm sóc chỉ ở mức trung bình vì thiếu vốn. Qua việc tự làm mà chị đã tích lũy được kinh nghiệm thực tế, góp phần cho đội của chị đạt chức vô địch.
Còn thành viên Nguyễn Thị Thanh Thảo sở hữu diện tích 1ha cà vối trồng từ năm 1991. Chồng chị Thảo làm công việc của xã, bận bịu suốt ngày. Anh chị có 2 con nhỏ, hoàn cảnh cũng thiếu thốn, nên mới thực hiện kỹ thuật tái canh được 2 sào qua việc mua giống cây từ Viện KHKT nông lâm nghiệp Tây Nguyên và cơ sở của khuyến nông.
Năm thứ 2 cà phê bói nhưng chị Thảo không lấy quả, đến năm thứ 3 thì thu được 500kg nhân/sào tương đương với 5.000kg/ha. Trong lúc vườn cà phê chưa tái canh, dù khá hơn vườn cà phê của chị Ro Da, nhưng cũng chỉ thu được từ 2.000 - 3.000kg/ha/vụ.
Khi được hỏi chị có kế hoạch thực hiện tái canh tiếp số diện tích còn lại ? Chị Thảo nói sẽ trồng xen sầu riêng và bơ, đồng thời đầu tư đúng mức bằng phân bón Đầu Trâu có thể tăng thêm năng suất để đảm bảo canh tác bền vững.
Theo chị Thảo, trong mấy năm qua chị đã sử dụng phân bón Đầu trâu các loại theo kinh nghiệm. Vào mùa khô chị dùng Đầu Trâu mùa khô bón 2 - 3 đợt, tùy thực trạng của cây. Đến mùa mưa chị bón Đầu Trâu 16-8-16 rồi 16-16-13S, giữa và cuối mùa mưa chị bón Đầu Trâu 16-6-19+TE hay 14-7-21+TE. Mỗi đợt bón khoảng 400g/cây. Mức bón này làm năng suất tăng lên rõ rệt.
Tuy đầu tư thêm thì cũng cần có vốn, nhưng các đại lý cho mua chịu đến kỳ thu hoạch mới trả, lãi suất 1%/tháng. Vì vậy chị chấp nhận phương án này trước khi có điều kiện tái canh toàn bộ mới có năng suất cao trên 4 - 5 tấn/ha, lúc đó mới có lời cao.
Cũng theo chị Thảo, nếu chỉ đạt năng suất khoảng 3 tấn nhân/ha, mà phải thuê mướn nhân công do gia đình neo đơn như chị thì làm được 3 tấn chỉ dôi ra khoảng 20 - 25 triệu đồng/ha/vụ. Do vậy tái canh là hướng đi mà tương lai chị phấn đấu mới có thể đạt được.
Theo Nông nghiệp Việt Nam