Giá cà phê thế giới tăng lên mức cao nhất 7 tháng
Trong tháng 4, chỉ số giá cà phê toàn cầu được theo dõi và tổng hợp bởi ICO (I-CIP) đã tăng 5% so với tháng trước lên mức bình quân 178,6 US cent/pound, tương ứng với 168,1 – 187,3 US cent/pound. Đây là mức giá cao nhất ghi nhận được kể từ tháng 9/2022.
Với xu hướng đi lên từ cuối năm 2022 đến nay, giá cà phê thế giới đã tăng 14% từ mức trung bình 156,7 US cent/pound vào tháng 11/2022 lên 178,6 US cent/pound trong tháng 4/2023.
Theo ICO, giá cà phê tăng trong thời gian qua do được hỗ trợ bởi các yếu tố cơ bản của thị trường, với việc thị trường cà phê thế giới dự kiến sẽ thâm hụt năm thứ hai liên tiếp trong niên vụ 2022-2023.
Trong đó, đà tăng giá chủ yếu diễn ra trong giai đoạn cuối tháng 3 đến tuần thứ ba của tháng 4/2023 sau khi ICO đưa ra dự báo nguồn cung cà phê toàn cầu trong niên vụ 2022-2023 vào khoảng 171,3 triệu bao trong khi tiêu thụ ở mức 178,5 triệu bao, với dự báo này thị trường cà phê thế giới có thể thâm hụt 7,3 triệu bao trong niên vụ hiện tại.
Tuy nhiên, việc đồng USD mạnh lên đã phần nào khiến giá cà phê suy giảm trong đầu tuần thứ ba của tháng 4/2023.
Nguồn: ICO
Nhìn chung giá của tất cả các nhóm cà phê đều tăng vào tháng 4, với cà phê robusta tăng 8,7% lên mức trung bình 115,7 US cent/pound. Tương tự, giá arabica Colombia và arabica khác tăng lần lượt 4,3% và 3,2%, lên 234,8 và 229,5 US cent/pound. Cà phê arabica Brazil cũng tăng 4,4% và đạt mức trung bình US cent/pound.
Còn trên thị trường New York, giá cà phê arabica trên sàn ICE đã tăng 6,3% trong tháng qua lên 187,3 US cent/pound. Trong khi giá robusta trên thị trường kỳ hạn London tăng mạnh hơn, với mức tăng 9,1% lên 105,4 US cent/pound. Do đó chênh lệch giá giữa hai sàn đã tăng 2,9% lên 81,9 US cent/pound.
Tính đến cuối tháng 4, dự trữ arabica được chứng nhận trên sàn New York đã giảm 7,9% so với tháng trước, xuống còn 0,74 triệu bao (loại 60 kg/bao), trong khi dự trữ robusta tăng 3,1% lên 1,31 triệu bao.
Xuất khẩu theo cà phê toàn cầu tiếp tục giảm
Số liệu của ICO cho thấy xuất khẩu cà phê toàn cầu trong tháng 3 tiếp tục giảm 9,3% so cùng kỳ năm ngoái, xuống còn 12 triệu bao. Với kết quả này, xuất khẩu cà phê toàn cầu trong 6 tháng đầu niên vụ 2022-2023 ( 20/10/22 đến 20/3/2023) đã giảm 6,4%, tương đương 4,2 triệu bao so với cùng kỳ niên vụ trước xuống còn 62,3 triệu bao.
Hiện cà phê nhân xanh vẫn chiếm hơn 90% thương mại cà phê toàn cầu, với 10,9 triệu bao được xuất khẩu trong tháng 3, giảm 9,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Tổng cộng 6 tháng đầu niên vụ 2022-2023, xuất khẩu cà phê nhân xanh đạt 56,3 triệu bao, giảm 6,1% so với cùng kỳ niên vụ 2021-2022.
Theo các nhóm cà phê nhân, các lô hàng arabica khác đã giảm 17,1% trong tháng 3 xuống 2,1 triệu bao. Qua đó đánh dấu tháng thứ 6 liên tiếp tăng trưởng âm kể từ đầu niên vụ cà phê mới. Do đó, khối lượng xuất khẩu lũy kế của nhóm cà phê này đã giảm 18,2% trong 6 tháng đầu niên vụ 2022-2023 xuống còn gần 8,9 triệu bao.
Xuất khẩu cà phê nhân xanh toàn cầu trong 6 tháng đầu niên vụ 2022-2023 (tháng 10/2022 đến tháng 3/2023)
Nguồn: ICO
Xuất khẩu nhóm arabica Brazil cũng giảm 13,5% trong tháng 3 và giảm 7,8% trong 6 tháng đầu niên vụ 2022-2023, đạt 18,6 triệu bao so với 20,2 triệu bao cùng kỳ năm trước.
Ngoài ra, xuất khẩu cà phê arabica Colombia giảm 17,4% trong tháng 3 và giảm 14,7% xuống 5,6 triệu bao trong 6 tháng đầu niên vụ 2022-2023.
Riêng robusta xuất khẩu chỉ giảm nhẹ 0,8% trong tháng 3 xuống còn 4,7 triệu bao. Tuy nhiên, lũy kế trong 6 tháng đầu niên vụ cà phê 2022-2023, xuất khẩu robusta đã tăng lên 23,2 triệu bao so với 22,3 triệu bao của cùng kỳ niên vụ 2021-2022.
Điều này đã giúp tỷ trọng cà phê robusta trong tổng xuất khẩu cà phê toàn cầu tăng lên mức 41,2% từ 37,3% của cùng kỳ niên vụ trước. Trái lại, tỷ trọng arabica thu hẹp từ 62,7% xuống 58,8%.
Tỷ trọng cà phê arabica và robusta trong tổng xuất khẩu cà phê nhân toàn cầu từ tháng 10/2022 đến tháng 3/2023
Nguồn: ICO
Không chỉ sụt giảm ở mảng cà phê nhân, xuất khẩu cà phê hòa tan toàn cầu giảm 6,5% trong tháng 3 xuống còn hơn 1 triệu bao. Tính chung 6 tháng đầu niên vụ cà phê 2022-2023, tổng cộng 5,67 triệu bao cà phê hòa tan đã được xuất khẩu, giảm 8,8% so với cùng kỳ niên vụ cà phê trước.
Tỷ trọng của cà phê hòa tan trong tổng xuất khẩu cà phê toàn cầu vẫn duy trì ở mức 10,1%. Về thị trường, Brazil là nước xuất khẩu cà phê hòa tan lớn nhất thế giới với 0,32 triệu bao được xuất khẩu vào tháng 3 năm nay.
Trong khi đó, xuất khẩu cà phê đã rang tăng 5,9% trong tháng 3 lên 66.393 bao. Tuy nhiên, tính chung 6 tháng đầu niên vụ cà phê 2022-2023, xuất khẩu cà phê đã rang đạt 358.640 bao, giảm so với 399.479 bao của cùng kỳ năm trước.
Chủng loại cà phê xuất khẩu toàn cầu trong 6 tháng đầu niên vụ 2022-2023
Nguồn: ICO
Xuất khẩu giảm ở hầu hết khu vực, ngoại trừ châu Á và châu Đại Dương
Trong tháng 3, xuất khẩu cà phê của khu vực Nam Mỹ giảm 17,3% xuống chỉ còn 4,1 triệu bao. Chủ yếu do tổng xuất khẩu của ba nguồn cung cấp chính trong khu vực là Brazil, Colombia và Peru đã giảm 17,9%.
Trong đó, xuất khẩu cà phê của Brazil và Colombia chứng kiến sự sụt giảm 14,3% và 19,2%, đạt lần lượt là 3,1 triệu bao và 0,9 triệu bao, tương ứng tháng tăng trưởng âm thứ tư của Brazil và thứ chín liên tiếp của Colombia.
Hiệp hội Các nhà Xuất khẩu Cà phê Brazil (Cecafé) cho rằng vụ thu hoạch trái vụ và sản lượng thấp hơn trong hai vụ mùa liên tiếp 2020-2021 và 2021-2022 là nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm xuất khẩu của Brazil. Còn tại Colombia, nguồn cung tiếp tục bị ảnh hưởng bởi thời tiết bất lợi, với sản xuất sụt giảm 10% trong tháng 3.
Trong khi đó, xuất khẩu cà phê của Peru trong tháng 3 vừa qua tiếp tục suy giảm mạnh 76,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Thời tiết bất lợi và tình hình chính trị bất ổn tại các khu vực sản xuất chính đã ảnh hưởng lớn đến nguồn cung xuất khẩu của nước này. Bên cạnh đó, sự sụt giảm xuất khẩu còn được lý giải là do mức nền cao của cùng kỳ năm ngoái, khi đó đã có 4,6 triệu bao cà phê các loại đã được Peru xuất khẩu, tương ứng khối lượng xuất khẩu lớn thứ hai trong lịch sử của nước này, chỉ sau 4,7 triệu bao của niên vụ 2011-2012 và tăng 44,8% so với niên vụ 2020-2021.
Hơn nữa, trong 3 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu cà phê của Peru đã tăng vọt 245,8% và cán mốc 1 triệu bao, vượt xa 57,4% so với kỷ lục cũ là 0,64 triệu bao được ghi nhận trong quý I/2012. Với những con số kỷ lục này, dữ liệu quý I/2023 chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng khi so sánh.
Xuất khẩu cà phê từ khu vực châu Phi cũng giảm 5% xuống còn 1,12 triệu bao vào tháng 3. Luỹ kế trong 6 tháng đầu tiên của niên vụ cà phê hiện tại, tổng xuất khẩu của khu vực châu Phi là 6,35 triệu bao, tăng nhẹ 0,3% so với cùng kỳ.
Trong tháng 3, xuất khẩu cà phê của Bờ Biển Ngà và Kenya giảm lần lượt là 41,4% và 17,7%, xuống 0,12 triệu bao và 58.340 bao. Tuy nhiên, Burundi , Rwanda và Uganda lại tăng lần lượt là 86,7%, 249,2% và 2,0%.
Xuất khẩu cà phê của các khu vực trong 6 tháng đầu niên vụ 2022-2023
Nguồn: ICO
Còn với khu vực Trung Mỹ và Mexico, xuất khẩu cà phê tháng 3 đạt 1,7 triệu bao, giảm 15,4% so với cùng kỳ. Đây đã là tháng sụt giảm thứ năm trong sáu tháng đầu niên vụ hiện tại. Kết quả là xuất khẩu của khu vực đã giảm 11,8% trong 6 tháng đầu niên vụ, đạt tổng cộng 5,8 triệu bao so với 6,5 triệu bao của cùng kỳ 2021-2022.
Trong tháng 3, Guatemala chịu sự suy giảm nặng nề nhất (-44,9%), trong khi Honduras là quốc gia lớn duy nhất có mức tăng trưởng dương (2,0%). Đối với Honduras, đây đã là tháng mở rộng thứ ba, sau 11 tháng giảm liên tiếp từ tháng 2 đến tháng 12/2022.
Ở chiều ngược lại, khu vực châu Á và châu Đại Dương là khu vực duy nhất ghi nhận tăng trưởng dương từ đầu niên vụ đến nay. Cụ thể, xuất khẩu của khu vực này đã tăng 0,2% lên 5 triệu bao trong tháng 3 và tăng 2,5% lên hơn 24 triệu bao trong 6 tháng đầu niên vụ 2022-2023.
Indonesia là động lực tăng trưởng chính của khu vực với xuất khẩu tháng 3 tăng 16% lên gần 0,6 triệu bao, bù đắp cho sự suy giảm lần lượt là 1,6% và 1,1% của Ấn Độ và Việt Nam.
Sự gia tăng xuất khẩu của Indonesia trái ngược với dự báo mới nhất của ICO về triển vọng cà phê niên vụ 2022-2023 của nước này. Theo đó, ICO dự kiến sản xuất của Indonesia sẽ tăng với tốc độ chậm hơn mức tiêu thụ, 1,1% so với 5,1%, do đó làm giảm nguồn cung có sẵn cho xuất khẩu.
Vào đầu năm nay, Hiệp hội các nhà xuất khẩu cà phê Indonesia cũng đưa ra dự báo sản lượng cà phê của nước này sẽ giảm 20% trong niên vụ hiện tại do mưa kéo dài tại các vùng trồng cà phê.
Do đó, sự mở rộng xuất khẩu ở mức hai con số trong tháng 3 của Indonesia chủ yếu phản ánh tính chất thời vụ và mức nền so sánh ở mức thấp của cùng kỳ.
Theo Hoàng Hiệp