* Trung Quốc và Ấn Độ có thể xuất khẩu thêm gạo để bù đắp thiếu hụt nguồn cung toàn cầu do đại dịch coronavirus, các nhà phân tích nói
* Tích trữ và hạn chế xuất khẩu gây rủi ro cho giá gạo và nguồn cung, nhưng tình trạng này sẽ có thể tiếp tục tiếp diễn
Các chuyên gia trong ngành cho biết, thế giới sẽ không rơi vào tình trạng thiếu gạo do sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng gây ra bởi coronavirus mới, với điều kiện là hoảng loạn tích trữ và cấm xuất không vượt khỏi tầm kiểm soát.
Tích trữ thực phẩm và kiểm soát xuất khẩu đã gây lo lắng về an ninh lương thực, vì số ca tử vong và nhiễm coronavirus trên toàn cầu tiếp tục tăng.
Giá gạo đã tăng hơn 13% lên mức cao nhất trong 6 năm là 490 USD/tấn trong tháng này, theo Hội đồng Ngũ cốc Quốc tế có trụ sở tại Anh, phản ánh rõ biến động mua vào của thị trường, hơn là thiếu hụt nguồn cung thực tế.
Phương tiện truyền thông xã hội tràn ngập hình ảnh của các kệ siêu thị hết sạch hàng, bao gồm cả tại các quốc gia sản xuất gạo lớn ở Châu Á, nơi hạt gạo là một loại lương thực chính. Điều này bất chấp thông tin mà Tổ chức Lương thực & Nông nghiệp (FAO) cho biết là không có dấu hiệu thiếu lương thực vào thời điểm này trong đại dịch, và nguồn cung gạo toàn cầu là ổn định.
Các chuyên gia đồng ý rằng nếu không tích trữ hoặc hạn chế thương mại, thì vẫn có đủ gạo để đáp ứng nhu cầu toàn cầu - nhưng xu thế này lại đang gia tăng.
Phin Ziebell, chuyên gia kinh tế nông nghiệp tại Ngân hàng Quốc gia Úc cho biết, tôi nghĩ rằng có một chút lo ngại trong việc hoảng loạn tích trữ, mặc dù hành động này đã bị hạn chế ở nhiều siêu thị Úc.
Cơ bản về nguồn cung toàn cầu trên ngũ cốc vẫn rất ổn, nhưng nếu các nước tiếp tục hạn chế thương mại, chúng ta có thể sẽ thấy biến động giá cả mạnh, cũng như xu hướng tích trữ sẽ tăng thêm.
Ủy ban an ninh lương thực thế giới của Liên Hợp Quốc cảnh báo tuần trước rằng việc gián đoạn xuất khẩu và trong chuỗi cung ứng có thể gây ra ảnh hưởng lớn trong hệ thống lương thực, nhưng Việt Nam và Campuchia vẫn cấm ký kết hợp đồng xuất khẩu gạo mới trong thời gian gần đây.
Những chính sách này có thể gây ra một số vấn đề, một nhà phân tích nông nghiệp và thực phẩm cao cấp tại Rabobank Asia, nói rằng trong khi lệnh cấm được xác nhận ở Campuchia, Việt Nam - một nhà sản xuất gạo hàng đầu toàn cầu - có thể khởi động lại xuất khẩu sau khi đánh giá lại nguồn cung nội địa.
Không có vấn đề gì trong sản lượng thế giới, mặc dù Thái Lan giảm 2 triệu tấn. Sản lượng này có thể đáp ứng tiêu thụ gạo trên toàn cầu, theo ông Tjakra. Trừ khi mọi quốc gia đóng cửa tất cả hàng xuất khẩu của mình, sẽ không dẫn đến tình trạng thiếu gạo.
Rabobank ước tính rằng Trung Quốc nắm giữ 2/3 lượng tồn kho gạo của thế giới, trong khi trong một cuộc phỏng vấn gần đây với truyền thông nước này, Wang Liaowei, nhà kinh tế cấp cao tại Trung tâm Thông tin Dầu và Hạt Quốc gia Trung Quốc, cho biết Trung Quốc hiện có một kho dự trữ khổng lồ - mặc dù tiêu thụ gạo của nước này đang giảm.
Năm 2019, sản lượng gạo của Trung Quốc là 209,6 triệu tấn, giảm 2,52 triệu tấn trong năm và tiêu thụ gạo là 158 triệu tấn, giảm 500.000 tấn mỗi năm, ông Wang nói với Thông tin kinh tế hàng ngày Thứ sáu, nói thêm rằng, đã có lượng thặng dư gạo rất lớn trong một khoảng thời gian dài.
Thặng dư này có nghĩa là rất khó có khả năng thiếu ngũ cốc với thực trạng tiêu thụ giảm xuống hiện nay của Trung Quốc, nhưng cũng cho thấy Trung Quốc có thể xuất khẩu nhiều gạo ra nước ngoài hơn hiện tại, đặc biệt là khi phần lớn hàng tồn kho nằm trong tay chính phủ.
Peter Clubb, nhà phân tích thị trường tại Hội đồng ngũ cốc quốc tế kỳ vọng Trung Quốc sẽ tăng xuất khẩu gạo dần dần khi nền kinh tế ổn định trở lại.
Trong khi ảnh hưởng của đại dịch có khả năng phá vỡ thị trường gạo và chúng ta có thể thấy giá tăng đột biến hơn trong những tuần và tháng tới, đặc biệt là nếu có thêm những hạn chế xuất khẩu, thì cũng có thể nhu cầu sẽ giảm vào cuối năm khi nền kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm lại. Có thể dự báo trước rằng giá gạo sẽ giảm vào cuối năm, Clubb nói thêm.
Cũng như Trung Quốc, các nhà sản xuất và xuất khẩu lớn khác như Ấn Độ, Việt Nam và Thái Lan cũng có nguồn hàng dồi dào, mặc dù Thái Lan giảm sản lượng gần đây. Sonal Varma, một nhà kinh tế lớn của khu vực Ấn Độ và Châu Á ngoại trừ Nhật Bản cho rằng Trung Quốc, Ấn Độ hay Thái Lan cũng có khả năng áp dụng các biện pháp kiểm soát đối với xuất khẩu gạo.
Ấn Độ phần lớn tự cung cấp đủ gạo và xuất khẩu chiếm khoảng 5% tổng sản lượng và chính phủ có dự trữ gạo dồi dào, ông Varma cho biết. Trung Quốc cũng đủ khả năng tự cung ứng gạo, với xuất khẩu gạo ròng chỉ chiếm 0,6% sản lượng gạo trong nước năm ngoái.
Thật tế, Ấn Độ cũng có thể xuất khẩu thêm gạo để cung ứng nhu cầu toàn cầu.
Mặc dù các lô hàng của Ấn Độ trong vài tuần tới có thể giảm do quốc gia này đang có lệnh phong tỏa, một lần nữa tôi sẽ mong đợi thương mại sẽ tăng trở lại sau khi mọi thứ đã ổn định. Cho cả năm 2020, tôi hiện đang dự báo cả Ấn Độ và Trung Quốc sẽ xuất khẩu nhiều hơn so với năm 2019, ông Club Clubb cho biết.
Ngay cả đối với các nhà nhập khẩu gạo, chẳng hạn như Indonesia và Philippines, thực tế là đại dịch đang hoành hành khi họ sắp bước vào vụ mùa khô chính có thể là một tín hiệu tích cực, với điều kiện là hoạt động trồng lúa của họ không gặp phải vấn đề gì.
David Dawe, chuyên gia kinh tế cao cấp tại FAO cho biết, nhu cầu lớn nhất [ở châu Á] là ở Indonesia và Philippines nhưng nếu họ sắp xếp tốt, họ có thể vượt qua khủng hoảng lần này.
Những nơi như Hồng Kông, với rất ít năng lực để tự trồng ngũ cốc, cũng có thể đảm bảo an ninh lương thực, Dawe nói thêm.
Các tuyến phòng thủ đầu tiên của họ, nếu cần thiết, là dự trữ ở khu vực tư nhân chính phủ có thể mua và phân phối nếu cần. Nếu dự trữ hết, họ có thể liên hệ Trung Quốc đại lục, ông nói.
Nghiên cứu của Rabobank cho thấy rằng trong khi hạn chế chuyển dịch lao động do phong tỏa có thể cản trở sản xuất lúa gạo toàn cầu, trong nhiều trường hợp cần nhiều lao động, các chính phủ trên thế giới đã chỉ định những người làm việc trong sản xuất lương thực là “người lao động chính” trong bối cảnh này, nhằm hạn chế nguy cơ thiếu lương thực.
Đó là, những nơi nghèo nhất trên thế giới có nguy cơ cao nhất gây ra từ giá tăng và sự chậm trễ trong chuỗi cung ứng gạo toàn cầu, đặc biệt là ở châu Phi.
Trong thời gian ngắn, đây không phải là vấn đề, Tjakra của Rabobank cho biết. Tuy nhiên, nếu những nút thắt này diễn ra trong ba đến bốn tháng tới, có thể có một vấn đề nhỏ, nhưng nhấn mạnh một lần nữa hầu hết các nước đều có một kho dự trữ kha khá.
Khi giá gạo trong nước tăng, người tiêu dùng có thu nhập thấp bị ảnh hưởng xấu. Rủi ro tiếp theo là một phản ứng dây chuyền về hạn chế xuất khẩu xảy ra, để kiểm soát giá gạo và bảo vệ người tiêu dùng trong nước, Nomura chanh Varma nói thêm.
Tất nhiên, các chính sách bảo hộ bởi các quốc gia riêng lẻ có thể dẫn đến giá lương thực cao hơn ở cấp độ toàn cầu, theo ông Varma. Chúng tôi vẫn đang theo sát diễn biến thị trường, bởi vì thực phẩm chiếm tỷ lệ cao trong cơ cấu chi tiêu của người tiêu dùng ở các nước thu nhập thấp và giá thực phẩm cao hơn cũng làm tổn thương họ nhiều nhất.
Nguồn: https://www.scmp.com/economy/global-economy/article/3077793/coronavirus-will-not-cause-global-rice-shortage-unless-panic