Nguồn: Baodantoc.vn
Xuất khẩu gạo năm 2024 tiếp tục lập kỷ lục, giúp Việt Nam giữ vững vị thế tốp 3 quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2024, Việt Nam đã xuất khẩu 9,18 triệu tấn gạo, thu về 5,75 tỷ USD. So với năm 2023, mặc dù khối lượng xuất khẩu chỉ tăng khoảng 13% nhưng kim ngạch tăng tới 23% nhờ giá gạo xuất khẩu tăng mạnh.
Ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương thông tin, xuất khẩu gạo năm 2024 đạt kỷ lục một phần nhờ đơn giá cao hơn những năm trước. Gạo Việt Nam đạt đơn giá xuất khẩu bình quân 627 USD/tấn (trước đây dưới 600 USD/tấn), tăng khoảng 9% so với năm 2023.
Gạo Việt Nam đã đi khắp thế giới với khoảng 150 quốc gia, vùng lãnh thổ. Các doanh nghiệp cũng đã tận dụng tốt cơ hội thị trường từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Bên cạnh các thị trường truyền thống như Trung Quốc, Philippines, Indonesia, Malaysia...
Sau khi đạt mức cao kỷ lục trong năm 2024, xuất khẩu gạo năm 2025 của Việt Nam nhiều khả năng sẽ giảm cả lượng và giá so với năm 2024. Nguyên nhân là do nhu cầu suy yếu trong khi cạnh tranh gia tăng giữa các nước sản xuất.
Tính đến nửa đầu tháng 1/2025, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đã giảm mạnh xuống mức thấp nhất trong hơn hai năm qua do nhu cầu suy yếu. Giá gạo xuất khẩu bình giá so với cuối tuần. Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), hiện gạo tiêu chuẩn 5% tấm ở mức 419 USD/tấn; gạo 25% tấm ở mức 395 USD/tấn; gạo 100% tấm ở mức 326 USD/tấn. Tuy nhiên so với đầu tuần trước giá gạo xuất khẩu của Việt Nam vẫn có xu hướng giảm. Đầu tuần trước, gạo 5% tấm của ta còn được chào bán ở mức 422 USD/tấn, giảm so với mức 460 USD/tấn của một tuần trước đó nữa.
Trong khi giá gạo Ấn Độ ở gần mức thấp nhất trong 18 tháng và Thái Lan chạm đáy kể từ tháng 4/2023.
Theo thông tin từ phía doanh nghiệp, dư địa cho xuất khẩu gạo năm 2025 còn rất ít trong bối cảnh mức nền của năm 2024 vốn đã ở mức cao trong khi có quá nhiều yếu tố bất lợi liên quan đến thị trường, đặc biệt là khi Ấn Độ nới lỏng lệnh hạn chế xuất khẩu gạo.
Trong hai năm qua, tồn kho của Ấn Độ lớn vì họ siết chặt việc xuất khẩu gạo ra toàn cầu. Do đó thời gian tới, khi nước này nới lỏng các lệnh hạn chế xuất khẩu gạo sẽ gây áp lực đối với các nước xuất khẩu khác, trong đó có Việt Nam. Hơn nữa trước khi vào vụ thu hoạch, giá gạo Việt tương đối cao nên nhiều nhà nhập khẩu dịch chuyển sang các nước khác để mua hàng sớm hơn.
Trong năm 2025, giá gạo có thể thấp hơn năm 2023 - 2024 và có khả năng thấp hơn cả năm 2022 hoặc chỉ cao hơn một chút. Dịp cuối năm dương lịch đến nay nhiều quốc gia trồng lúa lớn bước vào mùa vụ thu hoạch, trong đó có Việt Nam đang bước vào vụ thu hoạch Đông Xuân khiến giá gạo Việt Nam sụt nhanh.
Tại Philippines, nhiều ngày qua chính phủ nước này đã siết chặt vấn đề giá gạo nên các bộ ngành đang tăng cường rà soát lại thị trường. Các nhà nhập khẩu cũng đang thận trọng, đồng thời tâm lý của các nhà nhập khẩu cũng có nhiều nguồn mới nên họ cũng không vội ký với Việt Nam. Do đó đơn hàng gạo cuối năm ký giao trong dịp đầu năm nay chưa nhiều.
Các chuyên gia kinh tế cho rằng, biến động bất lợi của giá gạo sẽ không gây ra thiệt hại lớn, nhất là khi doanh nghiệp xuất khẩu và ngành chức năng chủ động giải pháp ổn định thu mua dự trữ hợp lý nguồn lúa gạo, nguyên liệu trong dân.
Các doanh nghiệp kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng với Ngân hàng Nhà nước có chính sách về tín dụng. Trong đó làm sao để cung nguồn tín dụng hỗ trợ cho các doanh nghiệp trong quá trình thu mua lúa gạo của nông dân. Việc này là hỗ trợ trực tiếp cho nông dân, gián tiếp thông qua doanh nghiệp. Các doanh nghiệp cũng tin tưởng các nhà nhập khẩu gạo các thị trường truyền thống sẽ sớm ký kết hợp đồng trở lại. Bởi cùng với lợi thế thuận tiện vận chuyển mua bán, hạt gạo thơm ngon chất lượng, giá cả cạnh tranh hợp lý, càng giúp hạt gạo Việt Nam giữ vững thị trường.