Nguồn: thuonggiaonline.vn
Ngành nông nghiệp Philippines cho biết Sắc lệnh hành pháp chính thức gia hạn lệnh tạm dừng nhập khẩu được ban hành vào ngày 3/11. Bộ trưởng Tiu Laurel thông tin thêm: “Do lệnh cấm nhập khẩu có tác động nhỏ đến giá bán lẻ và nguồn cung gạo nhưng lại có tác động đáng kể đến giá lúa tại ruộng nên Tổng thống Marcos cho rằng cần phải gia hạn lệnh cấm thêm hai tháng nữa”.
Ban đầu, Tổng thống Philippines đã tạm dừng nhập khẩu gạo trong hai tháng, cho đến ngày 31/10, để ứng phó với tình trạng giá lúa giảm mạnh trước mùa thu hoạch mưa. Mặc dù biện pháp này đã giúp giá lúa tăng trong thời gian ngắn, nhưng đà tăng đã chậm lại khi lệnh tạm dừng gần hết hạn.
Với diễn biến đó, cộng thêm yếu tố vụ thu hoạch lúa mới vẫn đang diễn ra ở một số vùng nên lệnh cấm nhập khẩu kéo dài. Chính phủ Philippines sẽ kết hợp đồng thời cùng với việc triển khai chương trình Sagip Saka và thiết lập giá sàn cho lúa giúp hỗ trợ những người nông dân trồng lúa đang gặp khó khăn.
Trong phiên điều trần trước đó của Thượng viện, người đứng đầu Bộ Nông nghiệp lưu ý rằng tình trạng nhập khẩu quá mức và thu hoạch kém chất lượng ở một số khu vực, càng trở nên tồi tệ hơn do thời tiết xấu, đã làm giảm giá tại trang trại. Dự báo của Bộ Nông nghiệp Philippines cho thấy nguồn cung gạo vẫn sẽ đủ ngay cả khi lệnh ngừng nhập khẩu kéo dài 120 ngày.
Báo cáo từ Chương trình Lúa gạo khu vực của Bộ Nông nghiệp Philippines cho thấy giá đạt đỉnh ở mức 16,50 peso/kg từ ngày 8-12/9 trước khi giảm xuống còn 13,50 peso từ ngày 15-19/9. Mức giá này chỉ cao hơn một chút so với chi phí sản xuất, vào khoảng từ 12 đến 14 peso/kg.
Tiu Laurel cho biết: “Điều này chứng tỏ rằng mặc dù đã có sự điều chỉnh tăng, giá tại trang trại vẫn không ổn định và vụ thu hoạch vẫn đang diễn ra trên khắp cả nước”.
Theo ước tính thận trọng, nguồn cung sẽ ở mức 89 ngày vào cuối năm, trong khi kịch bản lạc quan dự kiến sẽ lên tới 92 ngày, xét đến mức tiêu thụ bình quân đầu người dự kiến là 122,7kg/năm so với chỉ 58 ngày dự trữ vào cuối năm 2025.
Bộ trưởng Tiu Laurel cho biết thêm, ông đã đề xuất việc gia hạn với tổng thống như là "một biện pháp cần thiết để cung cấp hỗ trợ bền vững cho các nhà sản xuất địa phương, duy trì sự ổn định của thị trường và cho phép đánh giá toàn diện hơn về tác động của chính sách".
Theo Dịch vụ Hỗ trợ Tiếp thị và Kinh doanh Nông nghiệp (AMAS), Bộ Nông nghiệp, bất chấp lệnh đình chỉ, giá gạo bán lẻ nhìn chung vẫn ổn định. Cơ quan này dự đoán đến tháng 11, giá gạo xay xát kỹ sẽ đạt trung bình khoảng 42 peso/kg, trong khi giá gạo xay xát thường sẽ dao động quanh mức 40 peso.
Người đứng đầu ngành nông nghiệp cho biết việc gia hạn cũng sẽ cho phép đánh giá đầy đủ hơn về tác động của lệnh cấm đối với cả thị trường nông trại và bán lẻ, đồng thời tiếp tục bảo vệ nông dân địa phương khỏi áp lực giảm giá từ hàng nhập khẩu giá rẻ.
Việc gia hạn lệnh cấm nhập khẩu gạo của Philippines nhiều khả năng sẽ tác động đến một số thị trường Đông Nam Á như Việt Nam, bởi lẽ Philippines là thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam. Theo số liệu chính thức của hải quan, Việt Nam đã xuất khẩu 2,44 triệu tấn gạo sang Philippines trong 7 tháng đầu năm nay, chiếm 44,3% tổng lượng gạo xuất khẩu trong cùng kỳ.
Năm ngoái, thị trường Philippines chiếm 46,7% tổng lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam, với lượng xuất khẩu trong tháng 9 và tháng 10 cao hơn mức trung bình hàng tháng.
Trước đó, thời điểm Philippines ban hành lệnh ngưng nhập khẩu gạo trong 60 ngày, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) đã nhận định xuất khẩu gạo của Việt Nam dự kiến sẽ chịu áp lực đáng kể vào đầu năm tới khi cả nước bước vào vụ thu hoạch Đông Xuân, trong khi triển vọng vẫn chưa chắc chắn do Philippines có thể gia hạn lệnh cấm nhập khẩu gạo.
Các chuyên gia cho rằng Việt Nam cần đa dạng hóa hơn nữa thị trường châu Phi, Trung Đông và Nam Á, đồng thời tập trung vào gạo chế biến có giá trị cao hơn để giảm sự phụ thuộc vào một thị trường duy nhất.