Hàng năm, tại Đồng Tháp từ tháng 7-10 dương lịch, nước lũ tràn về trên khắp cánh đồng mang theo nhiều tôm cá, phù sa. Khi nước ngập sâu sẽ phân hủy gốc lúa chét và cỏ dại.
Mùa lũ năm nay, tại các huyện đầu nguồn của tỉnh Đồng Tháp mực nước đang xuống thấp hơn cùng kỳ năm trước. Theo Chi cục Thủy lợi Đồng Tháp, mực nước tại thị xã Hồng Ngự đạt 1,54m thấp hơn báo động 1 là 1,86m. Tại huyện Tam Nông đạt 1,16m, thấp hơn báo động 1 là 1,34m và dự báo trong các ngày tới mực nước sẽ giảm dần.
Lũ thấp và về muộn sẽ dẫn đến nước vô đồng trễ, không ngập sâu hết các cánh đồng làm cho cỏ dại và lúa chét có điều kiện phát triển mạnh. Vụ đông xuân sẽ tốn rất nhiều chi phí làm cỏ, vệ sinh đồng ruộng, làm đất. Ước tính công làm cỏ, vệ sinh đồng ruộng 600.000đ/ha, tăng gấp 2 lần khi có lũ (khi có lũ 300.000 đ/ha).
Chi phí làm đất (cày, xới, trục) 2,5 triệu đ/ha, tăng gấp 2,5 lần khi có lũ (khi có lũ 1.000.000 đ/ha). Mỗi ha sản xuất lúa trung bình sẽ tăng công làm cỏ và làm đất 1.800.000đ. Tính trên toàn tỉnh vụ đông xuân 2019-2020 diện tích 205.000 ha, chi phí sẽ tăng thêm khoảng 369 tỷ đồng.
Mặt khác, nếu nước lũ thấp sẽ không có phù sa bồi đắp cho ruộng, lượng dinh dưỡng chứa trong lớp phù sa trên 1ha khoảng 15kg N và 20kg K2O tương đương 30kg Urea và 35kg KCl. Do đó phải bón phân tăng thêm khoảng 600.000 đ/ha/vụ. Tính trên toàn tỉnh vụ đông xuân 2019-2020 chi phí tăng thêm khoảng 123 tỷ đồng.
Chưa kể, nếu diệt không hết cỏ dại, lúa chét, sẽ là điều kiện để sâu bệnh vụ thu đông lây lan sang lúa đông xuân dẫn đến làm tăng chi phí phun xịt thuốc BVTV. Ước tính, trung bình nếu mức độ sâu bệnh nhiều sẽ tăng số lần phun thuốc BVTV khoảng 3 lần/vụ/ha (tăng tương đương 1 triệu đồng/ha/vụ). Tính trên toàn tỉnh vụ đông xuân chi phí tăng thêm 205 tỷ đồng, chưa kể đến thiệt hại giảm năng suất do sâu bệnh gây ra và gây ô nhiễm môi trường.
Để hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do không có lũ gây ra, bà con nông dân nên chọn giống lúa có thời gian sinh trưởng ngắn, kháng được sâu bệnh, chống chịu tốt với điều kiện bất lợi. Sử dụng nước tiết kiệm, áp dụng kỹ thuật tưới ngập khô xen kẻ để giảm lượng nước tưới và giảm số lần bơm tưới từ Chương trình “1 phải 5 giảm” do dự án Chuyển đổi nông nghiệp bền vững Đồng Tháp (VnSAT) hỗ trợ. Chuyển diện tích không đủ nước trồng lúa sang trồng các loại màu như: bắp, đậu nành, mè, ớt… Không sản xuất lúa vụ thu đông, xả lũ cho nước vào ruộng để giữ nước vào mùa khô.
Đối với Ban Quản lý dự án VnSAT, sẽ đẩy nhanh tiến độ hỗ trợ cho các hợp tác xã trong vùng dự án: Các công trình kiên cố hóa đường nước tưới, xây dựng trạm bơm điện, tiếp tục tổ chức tập huấn và vận động nông dân áp dụng qui trình “1 phải 5 giảm", tập huấn và xây dựng mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp.
Theo Báo Nông nghiệp