Trong 30 năm đầu tiên của thế kỷ này, thế giới sẽ mất khoảng 30 triệu km2 đất nông nghiệp do đô thị hóa, tương đương với diện tích của nước Ý, hoặc các bang sản xuất ngô lớn nhất của Mỹ tại Illinois và Iowa cộng lại, theo một nghiên cứu học thuật cho biết.
“Tại hầu hết các khu vực trên thế giới, đất đô thị đang mở rộng với tốc độ nhanh hơn tăng trưởng dân số đô thị”, nghiên cứu thực hiện do 9 nhà nghiên cứu từ các viện nghiên cứu khác nhau thuộc A&M University tại Texas (Mỹ) tới Canterbury University (New Zealand). “Mặc dù dân số thành thị được dự báo tăng gần gấp đôi từ 2,6 tỷ người vào năm 2000 lên 5 tỷ người vào năm 2030, diện tích đô thị được dự báo tăng gấp 3 lần trong giai đoạn 2000 – 2030”.
Mặc dù diện tích đất nông nghiệp bị mất trên chưa tính đến 16 triệu ha đất thành thị được xem như đang được giữ cho hoạt động sản xuất nông nghiệp – tương đương 1,8 – 2,4% diện tích đất nông nghiệp toàn cầu, tác động của mất đất nông nghiệp trên phạm vi toàn cầu sẽ lớn hơn, xét đến tăng trưởng đất thành thị phần lớn chiếm lấy các vùng đất nông nghiệp cho năng suất cao.
“Mở rộng đô thị được dự báo sẽ chiếm lấy các vùng đất nông nghiệp có năng suất cao hơn 1,77 lần so với trung bình toàn cầu”, theo báo cáo được công bố bởi National Academy of Sciences of the United States of America. “Hơn 60% diện tích đất nông nghiệp được thủy lợi hóa trên toàn cầu có vị trí gần các khu vực đô thị, càng làm cạnh tranh sử dụng tài nguyên đất cho đô thị và nông nghiệp khốc liệt hơn. Và với việc mất đất nông nghiệp tập trung tại một số khu vực, đáng chú ý nhất là tại châu Phi và châu Á, tác động lên nông nghiệp các khu vực này sẽ nghiêm trọng hơn”.
Chỉ riêng Trung Quốc sẽ mất 7,6 triệu ha đất nông nghiệp, tương đương 5,4% tổng diện tích đất nông nghiệp của nước này – nhưng đủ để gây thiệt hại sản lượng nông nghiệp đến 8,7% do tăng trưởng đô thị hóa lạm vào những diện tích đất tương đối màu mỡ. “Mở rộng đô thị tại Trung Quốc đang diễn ra tại những khu vực đất nông nghiệp năng suất cao nhất của nước này và trên các diện tích rộng lớn”, các nhà nghiên cứu cho hay. “Bởi vậy, mở rộng đô thị sẽ đặt ra mối đe dọa cho sản xuất nông nghiệp của nước này. Việt Nam, nước xuất khẩu gạo lớn thứ 3 thế giới và nước xuất khẩu cà phê lớn thứ 2, sẽ mất 10,3% diện tích đất nông nghiệp, tương đương 15,9% sản lượng nông nghiệp”.
Tuy nhiên, trong số các quốc gia được nghiên cứu, Ai Cập sẽ chịu tác động lớn nhất về sản lượng nông nghiệp, với khoảng 800.000ha đất nông nghiệp bị mất vào tay các thành phố, tương đương 34% diện tích đất nông nghiệp và 37% sản lượng nông nghiệp.
Trong khi nhiều nước cận Sahara sẽ có thể bù đắp suy giảm đất nông nghiệp nhờ khai hoang các khu vực mới vào hoạt động sản xuất nông nghiệp, nhưng đây lại không phải là kịch bản khả thi cho các nước Bắc Phi và Trung Đông do các khu vực này đã gần đạt tới mức tối đa sử dụng đất nông nghiệp. Các nước như Ai Cập có thể dựa vào thương mại để bù đắp thâm hụt sản xuất do giảm diện tích đất nông nghiệp nhưng khiến họ trở nên dễ tổn thương trước các cú shock nguồn cung thực phẩm toàn cầu”. Ai Cập hiện đã là nước nhập khẩu lúa mỳ lớn nhất thế giới và cũng là nước nhập khẩu lớn các mặt hàng như đậu tương, thịt bò và dầu hướng dương.
Mỹ cũng sẽ mất một lượng lớn đất nông nghiệp, khoảng 1,5 triệu ha do đô thị hóa trong giai đoạn 2000 – 2030, nhưng tác động lên sản lượng nông nghiệp sẽ ít do đô thị hóa diễn ra chủ yếu tại các vùng đất nông nghiệp năng suất thấp.
Brazil sẽ mất khoảng 1 triệu ha và Ấn Độ sẽ có các thành phố nuốt mất 3,4 triệu ha đất nông nghiệp, cũng sẽ chịu tác động mạnh bởi khuynh hướng này. “Ấn Độ, Mỹ và Brazil sẽ chịu thiệt hại nặng nề về giá trị sản xuất. Nhưng mở rộng đô thị hóa tại các nước này vẫn chừa lại một diện tích lớn đất nông nghiệp và do đó ít gây ra thiệt hại do sản xuất nông nghiệp nội địa hơn các nước kể trên”.
Theo Agrimoney
Gappingworld